De oorlog was hier!

Er zijn bij dit bombardement diverse slachtoffers gevallen. Mevrouw Besselink lag tijdens de aanval ziek in bed en kon niet wegkomen. Haar man, de heer Besselink, vluchtte de tuin in waar hij een schuilplaats van bielzen had gemaakt. Hij kreeg kort na de aanval, toen er weer vliegtuigen overvlogen, vanwege opgelopen emoties een hartaanval die hij niet overleefde. De als vermist opgegeven 9-jarige Jan H. van Schaik en de 19-jarige Wilhelmina Osnabrugge zijn later dood onder het puin van de woning van Jozeph Roskam aan de Herenweg aangetroffen.

Het vijfde slachtoffer was Ries Spithoven uit ’t Goy. Hij was gaan schuilen achter de deur van smederij Hoogendoorn aan het Plein en werd dodelijk getroffen door een rondvliegende  granaatscherf. Ook twee paarden die in de smederij stonden werden gedood. Ongeveer 25 mensen hebben min of meer ernstige verwondingen opgelopen, waarvan er vier naar het Stads- en Academisch Ziekenhuis in Utrecht overgebracht werden.

De woning van J. van Hal aan de Herenweg.

Naast het menselijke leed was de schade aan het dorp enorm. Behalve het schoolgebouw op het Plein werden acht huizen volledig verwoest, waarvan vijf door brand. Het waren de woningen aan de Herenweg van J. van Hal, W. Jacobs, J. Roskam en van de dierenarts O.A. van Dobbenburgh, aan de Lobbendijk van de weduwe G. Jacobs en aan de Burg. Wallerweg van K.M. Verweij, Ph. Mantel en E. van Hal. Verder liepen nog zeven huizen zware schade en 176 panden min of meer lichte schade op.

Deze vragen helpen je om na te denken over keuzes die mensen in de oorlog moesten maken. Er zijn geen goede of foute antwoorden. Het gaat erom dat je onderzoekt wat jij belangrijk vindt, hoe jij situaties inschat en welke waarden voor jou leidend zijn.

Lees de tekst of bekijk de locatie aandachtig en neem daarna de tijd om bij de vragen stil te staan. Probeer verder te denken dan wat er letterlijk staat: waarom gebeurde iets, welke opties hadden mensen wel of juist niet, en wat zou jij in die situatie gedaan hebben?

Praat er met elkaar over, stel vragen aan elkaar, en wees nieuwsgierig. De oorlog was ingewikkeld. Jullie antwoorden mogen dat dus ook zijn.

Burgerschapsvragen voor VO

Thema: burgerslachtoffers, verantwoordelijkheid en omgaan met oorlogsschade

1. Hoe kijk jij aan tegen het feit dat zowel burgers als Duitse militairen omkwamen bij dit bombardement? Heeft elk slachtoffer dezelfde morele status, of zie jij dat anders?
2. Wat doet het met jouw beeld van oorlog als je leest dat een kind van 9 jaar en een jonge vrouw van 19 onder het puin zijn gevonden?
3. Welke verantwoordelijkheid hebben strijdende partijen voor onverwachte of indirecte veroorzaakte doden, zoals de hartaanval van de heer Besselink?
4. Vind jij dat het morele oordeel over het bombardement verandert nu je weet hoeveel burgers getroffen zijn?
5. Hoe zou jij als dorpsbewoner omgaan met het feit dat je huis of school is verwoest door bevrijders die eigenlijk voor jouw veiligheid vochten?
6. Op welke manier zou een gemeenschap zoals Houten na zo’n gebeurtenis kunnen rouwen en weer opbouwen?
7. Als je commandant van de geallieerde aanval was geweest, hoe zou jij achteraf verantwoordelijkheid nemen voor de gevolgen van dit bombardement?
8. Moeten we onderscheid maken tussen burgerslachtoffers en gesneuvelde militairen in hoe we hun namen en verhalen herdenken? Waarom wel of niet?
9. Wat zegt deze gebeurtenis over de kwetsbaarheid van burgers in oorlog, zelfs wanneer zij geen direct doelwit zijn?
10. Hoe zouden wij vandaag moeten omgaan met fouten of misrekeningen van militaire operaties, bijvoorbeeld in moderne conflicten waar drones worden ingezet?

• Oorlogsmonumenten in de regio
• Verhalen van de bevrijding
• Historische kranten
• Onderzoek naar familieverhalen
• Educatieve bezoeken en tours
• Culturele evenementen en tentoonstellingen